STIHL tip
Niet alleen groenten, maar ook bloemen zoals afrikaantjes zijn geschikt voor een heuvelbed. Ze zien er niet alleen fraai uit en hebben eetbare bloemen, maar verdrijven ook schadelijke draadwormen.
Heuvelbed aanleggen – met praktische instructies
Een heuvelbed is ideaal om al vroeg in het tuinseizoen groenten te planten. Ontdek hoe je je eigen heuvelbed aanlegt!
10.09.2024
Overzicht: hoe je een heuvelbed aanlegt
- Een heuvelbed bestaat uit meerdere lagen organisch materiaal
- Je kan er snoei- en plantenresten voor hergebruiken
- Het beste moment om aan te leggen is in het najaar, het beste moment voor het planten is het voorjaar
- Let op de oost-west-ligging
- Omranding met stenen en vormgeving als bescherming tegen inkijk mogelijk
Een heuvelbed gaat ongeveer 4 tot 6 jaar mee. Daarna zijn de takken aan de binnenkant verrot en is de vorm zo ver uitgezakt dat je een nieuw heuvelbed op een andere plaats moet aanleggen.
In het eerste jaar plant je het best planten die veel behoefte aan voedingsstoffen hebben en die veel stikstof uit de bodem opnemen. Denk hierbij aan koolgewassen, komkommers, pompoenen en tomaten.
Voor het beplanten van een heuvelbed komen veel verschillende soorten groenten en kruiden in aanmerking.
Door de schuine zijden is het teeltoppervlak op een heuvelbed groter dan bij een vlak perk. Je kan dus meer groenten en wintergroenten oogsten.
Bovendien warmt een heuvelbed sneller op, omdat de zonnestralen onder een steilere hoek invallen. Ook het organische materiaal geeft warmte af, zodat je eerder kan oogsten.
De voordelen van een heuvelbed
Een heuvelbed is een tuinperk waarin meerdere lagen organisch materiaal zoals takken, snoeisel en compost systematisch worden aangevuld – vergelijkbaar met een verhoogd bed. Maar het heeft geheel eigen pluspunten:
Regelmatig snoeien houdt het heuvelbed verzorgd.
De heuvelvorm met zijn schuin aflopende zijkanten vergroot het teeltoppervlak zonder meer ruimte in de tuin in beslag te nemen. Daardoor past het perk ook harmonieus in een kleine tuin.
Afgedankt tuinafval, zoals snoei- en plantenresten, kan bovendien zinvol worden hergebruikt in het perk. Dat maakt natuurgetrouw, duurzaam tuinieren mogelijk.
Door de afbraak van organisch materiaal komt warmte vrij, wat vooral in regio's met lange winters een duidelijk voordeel biedt: het groenteseizoen kan al 2 tot 3 weken eerder beginnen dan in het open land.
Voorbereiding voor het heuvelbed
Voordat je een heuvelbed aanlegt, moet je aan een paar dingen denken – vooral het juiste moment, de ligging en de grootte moeten bekend zijn. Zorg er ook voor dat je de juiste materialen, gereedschappen en beschermingsmiddelen klaarlegt, zodat je probleemloos aan de slag kan
Het volgende materiaal dient als basis:
- Takjes en houtsnippers
- Stro of bladeren
- Graszoden van het basisoppervlak
- Grove en fijne compost
Zorg er bovendien voor dat meteen hoogwaardige, gereinigde gereedschappen en de bijbehorende accessoires binnen handbereik zijn:
Gereedschap
- Kruiwagen
- Spade
- Schop
- Hark
- Accugrasmaaier, bijvoorbeeld STIHL RMA 448 PV
- Accusnoeizaag, bijvoorbeeld STIHL GTA 26
- Elektrische hakselaar, bijvoorbeeld STIHL GHE 250
Accessoires
- Rolmaat
- Touw (bijv. hennep)
- Kleine, niet te dikke houten paaltjes
- Rubberen hamer
- Slang met sproeier
Werken met krachtige machines is leuk en doet je boven jezelf uitstijgen. Maar je moet ook kunnen rekenen op effectieve en veilige veiligheidskleding. Draag bij het werken met de machines van STIHL altijd je persoonlijke veiligheidsuitrusting. Raadpleeg de gebruiksaanwijzing van het product voor meer informatie. Vóór het eerste gebruik moet je goed weten hoe de machine werkt en ervoor zorgen dat deze vóór elk gebruik in perfecte staat is.
Op verzoek maakt je STIHL vakhandelaar je machines met plezier klaar voor de eerste klus en adviseert je ook over de soorten veiligheidskleding die je op je gemak kan passen. Denk eraan dat persoonlijk beschermingsuitrusting geen vervanging is voor een veilige werkmethode.
Het beste moment voor het aanleggen
Het beste jaargetijde om een heuvelbed aan te leggen is de herfst. Zo kan de gelaagde opbouw tot aan de aanplant in maart of april goed inklinken. Je kan echter ook direct in het voorjaar bouwen.
Ligging
Als je een heuvelbed aanlegt, moet je op een noord-zuidrichting letten, zodat alle kanten voldoende licht krijgen. Let erop dat het perk minstens 5 tot 6 uur per dag zon krijgt.
Grootte
Het perk moet ongeveer 150 centimeter breed, 3 tot 4 meter lang en 1 meter hoog zijn, zodat de planten er voldoende ruimte op hebben.
Opbouw: Heuvelbed aanleggen
Net als bij het vullen van een verhoogd bed moet je ook hier rekening houden met verschillende lagen. We leggen je stap voor stap uit hoe je het heuvelbed kan opbouwen:
Maai eerst het oppervlak waarop je je heuvelbed wilt aanleggen kort af – bijvoorbeeld met een STIHL RMA 448 PV accugrasmaaier. Het maaisel verzamel je voor later in een afvalzak.
Bovendien moet je het oppervlak opmeten en uitzetten met stokken en touw. De ideale grootte is 1,5 meter breed en 3 tot 4 meter lang.
Steek de graszoden uit met een spade en schep en leg ze naast het perk. Graaf het oppervlak vervolgens 15 tot 20 centimeter diep uit – de aarde kan je aan de kant van het perk tussentijds opslaan.
Dikkere takken met een diameter van 5 tot 8 cm verdeel je in stukken van ongeveer 30 tot 50 cm lang. Daarvoor is bijvoorbeeld de STIHL GTA 26 accusnoeizaag geschikt. Stapel de takken ongeveer 80 centimeter breed en 40 centimeter hoog in het midden van het perk.
Voeg nu het maaisel uit stap 1 toe tussen de gestapelde takken.
Verklein het gehakselde materiaal, bijvoorbeeld dunne takjes en heggensnoei, met een hakselaar, bijvoorbeeld met de STIHL GHE 250. Stapel het over de takken en druk het stevig aan met je voeten om het compacter te maken.
Verdeel de graszoden nu met de groene kant naar beneden over de takken en het gehakselde materiaal.
Leg 20 centimeter hoog stro of vochtige bladeren op de graszoden.
Daarbovenop komt een 15 centimeter dikke laag grove, halfverrotte compost of verrotte stalmest. Een andere, 15 tot 25 centimeter dikke compostlaag stapel je er direct bovenop.
De afwerking van je heuvelbed vormt een laag uit de uitgegraven aarde en compost in een mengverhouding van ongeveer 1:1, die je nu alleen nog maar grondig hoeft te besproeien. Laat het heuvelbed eerst een dag rusten. Daarna is het klaar om met zaden te beplanten!
Hulpjes bij het bouwen van een heuvelbed
Heuvelbed: besproeiing
Al direct nadat je je heuvelbed hebt aangelegd, moet je zorgen voor voldoende besproeiing, om met name de losse bovenste grondlaag niet te laten uitdrogen.
Vorm op de top van het perk een enkele centimeter diepe goot, zodat je planten al het regen- en water kunnen opnemen dat ze nodig hebben.
Een handbrede diepe goot ernaast die je met de hand uitgraaft, voorkomt bovendien dat het water ongebruikt wegloopt.
Om de wortels voldoende vocht te geven, is een parelslangetje geschikt, dat met zijn fijne poriën een zachte en gelijkmatige besproeiing mogelijk maakt.
Vruchtvolgorde: heuvelbed beplanten
Een dag na het aanleggen van je heuvelbed kan je het al beplanten. Hiervoor kan je plantgaten uitgraven en jonge plantjes zetten of met een handschep horizontaal ten opzichte van de helling groeven trekken waarin je zaden zaait.
De rijen waarin je plant of zaait, moeten altijd horizontaal ten opzichte van het perk worden aangelegd. Zo voorkom je dat het gietwater langs een rij naar beneden wegloopt.
Planten die veel water nodig hebben, kan je het beste onderaan planten. Op de heuveltop gedijen tomaten, aubergines en paprika's daarentegen het best.
Tussen groentesoorten die een grote plantafstand hebben, zoals koolgewassen, kan je radijsjes, kropsla of spinazie zaaien om de perken optimaal te benutten. Totdat de koolplanten groot zijn, zijn ook de tussengewassen rijp voor de oogst.
Als je een perk wil beplanten met groenten, is het van belang wanneer je welke soorten teelt. Hier hebben we voor jou op een rijtje gezet welke vruchtvolgorde je bij het heuvelbed kan aanhouden:
- In de eerste twee jaar zijn planten geschikt met een bijzonder hoge behoefte aan voedingsstoffen die veel stikstof opnemen. Denk hierbij aan kool, maïs, pompoen, courgette, selderij, komkommer en tomaten.
- Vanaf het tweede jaar kan je planten met een gemiddelde behoefte aan voedingsstoffen kweken, zoals wortelen en uien.
- Vanaf het derde jaar kunnen planten worden geplant die weinig voedingsstoffen nodig hebben – wat zinvol is omdat het voedingsstoffengehalte in het heuvelbed elk jaar afneemt. Tot de planten die weinig voedingsstoffen nodig hebben, behoren veldsla, rucola, knoflook, sperziebonen en erwten.
Verhoogd bed beplanten – zo doe je dat
In onze gids lees je dat je net als bij een heuvelperk ook een verhoogd bed kan beplanten – met een vruchtvolgorde die ervoor zorgt dat alle planten voldoende voedingsstoffen krijgen.
In ons artikel lees je met welke lagen je je verhoogde bed vult en waar je op moet letten bij het beplanten.
Heuvelbed aanleggen: Permacultuur
Permacultuur is een teeltmethode die erop gericht is bruikbare, zelfverzorgende ecosystemen te creëren. Een heuvelbed aanleggen en beplanten als permacultuur werkt door oud tuinafval verder te gebruiken als voedingsbodem en zo een nieuw nut te geven.
Je hoeft geen extra meststof te gebruiken, omdat de compost en eventueel stalmest al voldoende voedingsstoffen leveren.
Omranding en gebruik: ideeën
Wil je je eigen perk, bijvoorbeeld een heuvelbed met omranding, individueel vormgeven en op de lange termijn onderhouden, dan hebben we een paar tips en ideeën:
- Heuvelbed met stenen: voor een rustieke en aantrekkelijke omranding zijn bijvoorbeeld grote natuurstenen of oude bakstenen geschikt.
- Heuvelbed als bescherming tegen inkijk: door je perk te beplanten met hooggroeiende grassen als bescherming tegen inkijk, houd je nieuwsgierige blikken buiten de tuin.
- Heuvelbed afdekken: als je je tuin winterklaar maakt, moet je het perk met een dekzeil bedekken, zodat de waardevolle voedingsstoffen in de grond niet worden uitgewassen bij sneeuw of aanhoudende regen.
