Tip
Veel speciaalzaken bieden regionale zaadmengsels aan die zijn afgestemd op de klimaat- en bodemomstandigheden in een regio en daarom optimaal gedijen.
Voor een natuurlijk en diervriendelijk tuinontwerp is het aanleggen van een wilde bloemenweide een fantastisch idee. Wij leggen uit hoe je dat doet.
08.11.2023
Wilde bloemenweide als ecologische en onderhoudsvriendelijke manier om de tuin vorm te geven
Zaaien in het voorjaar of de nazomer op een arme ondergrond
Oppervlak uitzetten, losmaken, bouwzand inwerken en uitzaaien
Weide met wilde bloemen twee keer per jaar maaien
Water geven komt grotendeels te vervallen
Maai je wilde bloemenweide twee keer per jaar. Eén keer in maart en de tweede keer na de eerste bloei, afhankelijk van het type, tussen eind juli en augustus.
Wilde bloemen kan je het best in de lente zaaien, van eind maart tot mei. Maar ook in de nazomer (tot september) kan je een wilde bloemenweide aanleggen. Neem daarbij de tips voor het betreffende zaad in acht.
De meeste wilde bloemen gedijen goed op een arme ondergrond. Als je een wilde bloemenweide aanlegt, moet je er bij leemachtige bodems aan denken de grond met zand te verarmen.
Speciale zaadmengsels zijn geschikt als zaad voor wilde bloemen. Mengsels met exotische planten zijn niet zo duurzaam als mengsels van inheemse soorten en voor veel insecten waardeloos, maar ze bloeien kleurrijker. Als compromis kan je denken aan een zaadmengsel met overwegend inheemse soorten naast een paar exotische soorten zoals de Californische klaproos.
Het zaaien van wilde bloemen is niet alleen een mooie blikvanger, maar ook een milieuvriendelijke manier om de tuin vorm te geven.
Een wildeweide trekt vlinders en bijen aan, geeft dieren een eigen ruimte om te leven en nodigt zo uit om de natuur nauwkeurig te observeren en te ontdekken. De plantenzaden dienen als voeding voor inheemse vogels en de bloemen bieden egels een welkom onderdak.
Bovendien is een bloemenweide bijzonder makkelijk te verzorgen in vergelijking met een conventioneel gazon, omdat hij maar zelden hoeft te worden gemaaid. Je spaart ook op gietwater want een weide van wilde bloemen hoef je alleen te besproeien als het lang droog blijft.
Voordat je een wilde bloemenweide aanlegt, moet je rekening houden met een aantal zaken, zoals de keuze van het zaad en het juiste moment.
Als je wilde bloemenweide meerdere jaren moet blijven bloeien, kies dan zaden die niet alleen uit exotische planten bestaan. Exotische bloemen bloeien weliswaar mooi, maar gaan minder lang mee.
Tip
Veel speciaalzaken bieden regionale zaadmengsels aan die zijn afgestemd op de klimaat- en bodemomstandigheden in een regio en daarom optimaal gedijen.
Als je wilde bloemen wilt zaaien, zijn de volgende inheemse soorten geschikt:
Rode klaver (Trifolium verwerkense)
Klaproos (Papaver rhoeas)
Korenbloem (Centaurea cyanus)
Lijmkruid (Silene noctiflora)
Madeliefjes (Bellis perennis)
Weidezeep (Rumex acetosa)
Margrieten (Leucanthemum ircutianum en vulgare)
Weide-vlokbloem (Centaurea jacea)
Wilde klaver (Lotus corniculatus)
Het geschikte moment om een weide van wilde bloemen aan te leggen, hangt af van de planten die worden gebruikt voor het zaaien: ofwel van eind maart tot mei of van de nazomer tot september.
Als standplaats is een zonnige plek aan te bevelen, bijvoorbeeld voor een schutting, een schuur of een huismuur. Schaduw verdraagt je insectenweide daarentegen minder.
De grond moet arm zijn, d.w.z. zanderig, met weinig humus en voedingsstoffen. Bij een gewone tuingrond is een bewerking van de ondergrond de moeite waard. Meng daarvoor zand bij, zodat je bloemenweide voor bijen optimaal kan bloeien.
Omdat het niet mogelijk is om een plek in de vrije natuur precies na te bootsen, zullen de soorten pas in de loop der jaren in evenwicht zijn – sommige zullen verdwijnen terwijl anderen zich goed voelen en zich doorzetten. Omdat de meeste tuingronden in eerste instantie te voedzaam zijn, zullen in de eerste jaren soorten die meer voedingsstoffen gebruiken de bovenhand krijgen. Enkele jaren na het aanleggen van de wilde bloemenweide kan het zin maken om na te zaaien.
Hieronder leer je stap voor stap hoe je een wilde weide in je tuin aanlegt en wat je daarvoor nodig hebt.
Zaden voor insectenweiden uit de vakhandel
Touw of waslijn met paaltjes om het oppervlak te markeren
Droog zand/vogelzand om het zaad mee te mengen
In geval van leemachtige grond grof bouwzand
Kom voor het zaaigoed
Kruiwagen
Spade
Schop
Tuinvork
Gieter, bij grotere oppervlakken sproeier en slang
Metalen en houten hark
Emmer voor afval
Hamer voor de paaltjes
Passende uitrusting om te werken
Werken met krachtige machines is leuk en doet je boven jezelf uitstijgen. Maar je moet ook kunnen rekenen op effectieve en veilige veiligheidskleding. Draag altijd je persoonlijke veiligheidsuitrusting wanneer je met een machine werkt. Denk hierbij aan een veiligheidsbril, handschoenen enzovoort. Raadpleeg de gebruiksaanwijzing van het product voor meer informatie. Vóór het eerste gebruik moet je goed weten hoe de machine werkt en ervoor zorgen dat deze vóór elk gebruik in perfecte staat is. Op verzoek maakt je STIHL dealer je machine met plezier klaar voor de eerste klus en adviseert je ook over de soorten veiligheidskleding die je op je gemak kan passen. Denk eraan dat een persoonlijke veiligheidsuitrusting geen vervanging is voor een veilige werkmethode.
Markeer het oppervlak waarop je de wilde bloemenweide wilt aanleggen met een waslijn en paaltjes. Golvende oppervlakken markeer je met de tuinslang of een touw.
Verwijder graszoden grondig met de spade en verwijder mogelijk wortelonkruid en stenen met een metalen hark. Graszoden kunnen worden gecomposteerd of gebruikt om een verhoogd kweekbed te vullen – als scheidingslaag tussen het grove en fijne materiaal.
Maak de grond los met een spitvork. Prik grofweg onder een hoek van 45 graden in de grond en til de kluiten uit de grond, zodat de aarde door de tanden glijdt. Graaf alleen bij zware grond om en niet in andere situaties om het bodemleven en de bewoners te ontzien.
Het is belangrijk om de grond twee weken te laten rusten en vervolgens ontkiemd onkruid weg te hakken. Dan hoef je ook niet te walsen, want de grond klinkt in en wordt stapvast. Onkruidzaden blijven tientallen jaren kiemkrachtig in de grond en ontkiemen zodra ze optimale omstandigheden hebben – zoals na het losmaken van de grond.
Bij leemachtige grond moet je bouwzand verdelen en grondig inwerken om de bodem los te maken, doorlatender te maken en 'te verarmen'. Voedingsstoffen worden zo in principe over een groter bodemvolume verdeeld. Hark je oppervlak glad en egaliseer het met de houten hark.
Meng het zaad met droog vogelzand. Op die manier kunnen de zaadjes – die vaak in kleine en bontgekleurde vormen zijn gemengd – gelijkmatig worden verdeeld en zie je op de donkere grond waar al zaaigoed is uitgestrooid.
Belangrijk: gebruik geen klonterend bouwzand. Strooi het mengsel nu uit. Normaal gesproken heb je 5 tot 10 gram zaden per vierkante meter nodig, zie de verpakking voor meer informatie.
Hark het zaaigoed een beetje in de aarde in en klop de grond vast met de schep. Bij grotere oppervlakken gebruik je daarvoor een wals. Besproei de bodem en houd hem vochtig tot de zaden kiemen.
Nadat je je wilde bloemenweide hebt aangelegd, hoef je maar weinig meer te doen. Toch zijn er een paar dingen waarmee je rekening moet houden.
Er bestaan goede redenen om je wilde bloemenweide te maaien. Lagere planten krijgen op die manier de kans om uit te lopen en tot bloei te komen. Bovendien zorgt het verwijderen van bestaande planten ervoor dat de grond geleidelijk armer wordt, want de voedingsstoffen uit de grond zijn opgenomen door de planten en verdwijnen dus van het oppervlak.
Dat is gunstig omdat wilde bloemen het beste op een voedingsarme bodem gedijen. Nog een pluspunt: maaien en vervolgens laten liggen van de planten bevordert het uitzaaien, vooral van eenjarige soorten.
Je wilde bloemenweide voor bijen moet je twee keer per jaar maaien. De eerste keer is dat in maart nodig, want de stengels van de bloemenweide dienen veel nuttige insecten in de winter als onderkomen en vogels die zaden eten, zoals vinken, hebben hier in de winter baat van. Voor de tweede keer moet je na de eerste bloei maaien – bij veel soorten komt dat overeen met de maanden juli en augustus.
Profi-tips van STIHL
Laat het maaisel een paar dagen op het oppervlak liggen en laat het drogen voordat je het op de thermische composthoop, in de bioton of op de stortplaats gooit. Om goed te composteren is namelijk nog te veel zaad aanwezig, dat anders op ongewenste plekken in de tuin ontkiemt.
Als je de zaadjes goed schudt, kan je het maaisel ook op open compoststapels leggen, zodat je tuinafval op de juiste manier kan worden afgevoerd.
Maai grotere oppervlakken in stappen en neem daartussen een week pauze, zodat insecten zoals bijen nog een beetje langer van de laatste bloemen kunnen genieten.
Een wilde bloemenweide voor bijen is bijzonder onderhoudsvriendelijk, omdat je, zoals al beschreven, maar twee keer per jaar hoeft te maaien en het gieten of sproeien grotendeels wegvalt.
Houd na het kiemen de grond nog vochtig en besproei het eerste jaar gerust nog als het warm en droog is. Al een jaar later is dat niet meer nodig, want dan hebben de planten zich gesetteld.
Houd na het zaaien onkruid in het oog, want dit kan de plantjes met wilde bloemen overwoekeren en verdringen. Vaak duurt het een paar jaar voordat er een stabiele weide met wilde bloemen is ontstaan. Sommige soorten zetten zich door, andere verdwijnen – net als in de vrije natuur.